Szlak architektury drewnianej jest jedyną tak dużą inicjatywą w Europie mającą na celu ocalenie przed zapomnieniem zabytków architektury, kultury, sztuki ludowej. Zachowane tu zabytki architektury drewnianej są zharmonizowane z krajobrazem pogórzy, Beskidów i Tatr. Bogactwo kultury i sztuki ludowej tej ziemi nie ma sobie równych na terenie Polski. Liczne, zachowane kościoły i cerkwie zadziwiają nie tylko logiką konstrukcji ale i malowniczością form i gontowych faktur. W pejzaż architektoniczny małopolskiej wsi wpisują się także karczmy i spichlerze oraz małopolskie dworki, budowane z drewna „podług nieba i zwyczaju polskiego”.
Prowincjonalne miasteczka prezentują czytelne do dziś dawne układy urbanistyczne, gdzie życie ich mieszkańców przebiegało pod podcieniami drewnianych małomiasteczkowych domów. Szlak architektury drewnianej w województwie małopolskim, o długości 1500 km, obejmuje 237 zespołów architektonicznych od kościołów, cerkwi, kaplic i dzwonnic po spichlerze, wiejskie chałupy i szlacheckie dwory. Do największych skarbów regionu należą kościoły w Sękowej, Binarowej, Lipnicy Murowanej i Dębnie Podhalańskim, które w 2003 roku zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego UNESCO.
Wędrówki tym szlakiem, gdzie wśród zapachu starego drewna we wnętrzu kościoła, cerkwi czy dworu można odnaleźć ciszę oraz tchnienie dawnych wieków proponujemy uhonorować możliwością zdobycia odznaki turystycznej zaświadczającą o poznaniu tych zabytkowych „perełek”.
POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO–KRAJOZNAWCZE
Oddział Wojskowy im gen. J. Bema w Krakowie
Oddział w Bochni
REGULAMIN ODZNAKI KRAJOZNAWCZEJ
„SZLAK ARCHITEKTURY DREWNIANEJ – MAŁOPOLSKA”
KRAKÓW, BOCHNIA – 2009
§ I. POSTANOWIENIA OGÓLNE
1. Odznaka krajoznawcza „Szlak Architektury Drewnianej – MAŁOPOLSKA” jest ogólnodostępną krajoznawczą odznaką regionalną ustanowioną przez Oddział Wojskowy PTTK im. gen J. Bema w Krakowie i Oddział PTTK w Bochni.
2. Celem odznaki jest popularyzacja Szlaku Architektury Drewnianej na terenie województwa małopolskiego oraz wiedzy o Małopolsce i jej walorach turystyczno–krajoznawczych.
3. Odznaka krajoznawcza „Szlaku Architektury Drewnianej – MAŁOPOLSKA” jest ustanowiona w 5 stopniach:
4. Przyznanie odznaki krajoznawczej „Szlaku Architektury Drewnianej – MAŁOPOLSKA” następuje po weryfikacji kroniki krajoznawczej prowadzonej w dowolnej formie lub ewidencji wycieczek prowadzonej w książeczkach odznak krajoznawczych PTTK.
5. Odznakę przyznają i prowadzą ewidencję przyznanych odznak:
Oddział Wojskowy PTTK im. gen J. Bema, 31–029 Kraków, ul. Zyblikiewicza 1, tel. 012 455 12 01,Oddział PTTK – BOCHNIA 32–700 Bochnia, ul. Oracka 2, tel. 793 853 569.
6. Odznaka zdobywana w trybie regulaminowym jest odpłatna.
7. Oddział Wojskowy PTTK im. gen J. Bema w Krakowie oraz Oddział PTTK w Bochni za szczególne zasługi w ochronie i promocji zabytków może przyznać osobie fizycznej lub prawnej dowolny stopień odznaki krajoznawczej „Szlaku Architektury Drewnianej – MAŁOPOLSKA” honorowo z pominięciem wymogów § II punkt 3.
§ II. WARUNKI ZDOBYCIA ODZNAKI
1. Odznakę mogą zdobywać osoby, które ukończyły 7 lat.
2. Odznakę zdobywa się według kolejności stopni. Następny kolejny stopień można zdobywać bezpośrednio po spełnieniu warunków stopnia bezpośrednio niższego.
3. Do zdobycia odznaki w poszczególnych stopniach wymagane jest poznanie określonej liczby obiektów z katalogu Szlaku Architektury Drewnianej województwa małopolskiego skreślono – oraz innych zabytkowych obiektów drewnianych województwa.
Na stopień:
popularny – poznanie 15 obiektów (w tym: 1 obiekt z listy UNESCO)
brązowy – poznanie 30 obiektów (w tym: 1 skansen i 1 obiekt z listy UNESCO)
srebrny – poznanie 50 obiektów (w tym: 2 skanseny i 1 obiekt z listy UNESCO)
złoty – poznanie 100 obiektów (w tym: 3 skanseny i 1 obiekt z listy UNESCO)
złoty z diamentem – poznanie 200 obiektów (w tym: 5 skansenów i wszystkich obiektów z listy UNESCO)
4. Nadwyżka zaliczanych obiektów krajoznawczych zdobytych na jeden stopień odznaki przechodzi po weryfikacji na stopień wyższy.
5. Okres zdobywania poszczególnych stopni odznaki jest dowolny.
6. Odznaka może być zdobywana podczas indywidualnych wędrówek po województwie lub w czasie wycieczek, rajdów, zlotów i innych imprez organizowanych przez PTTK, zakłady pracy, szkoły, parafie, organizacje itp.
7. Odznaka może być zdobywana równocześnie z innymi odznakami krajoznawczymi i odznakami turystyki kwalifikowanej.
8. Potwierdzeniem pobytu lub zwiedzenia obiektu może być np: odcisk pieczątki z nazwą miejscowości lub obiektu, wklejony bilet wstępu, zdjęcie zdobywającego odznakę na tle obiektu itp. Na wycieczkach zbiorowych zwiedzenie obiektu mogą potwierdzić przewodnicy turystyczni i kadra programowa PTTK (przodownicy, instruktorzy) pod warunkiem, że biorą udział w wycieczce i zwiedzaniu obiektu. Potwierdzenia mogą też dokonywać instruktorzy krajoznawstwa na podstawie ustnego sprawozdania ubiegającego się o przyznanie odznaki (dotyczy tylko odznak w stopniu popularnym i brązowym).
9. Weryfikacji kronik dokonują wyznaczone przez poszczególne Oddziały zespoły weryfikacyjne.
§ III. POSTANOWIENIA KOŃCOWE
1. Obiekty architektury drewnianej zaliczane na stopnie: popularny, brązowy, srebrny, złoty można zaliczyć tylko jeden raz.
2. Ostateczna interpretacja niniejszego regulaminu należy do Zarządu Oddziału Wojskowego PTTK im. gen J. Bema w Krakowie oraz Zarządu Oddziału PTTK w Bochni.
3. Odznaka i regulamin jej przyznawania został wprowadzony uchwałą Zarządu Wojskowego Oddziału PTTK im. gen. J. Bema w Krakowie nr 82/42/08/2009 z dnia 14 sierpnia 2009r. oraz uchwałą Zarządu Oddziału PTTK w Bochni nr 5/2009 z dnia 2 września 2009 r.
Uwaga: Koszt odznaki w stopniu popularnym, brązowym, srebrnym i złotym w roku 2022 wynosi 13 zł (+ koszt przesyłki pocztowej ok. 10 zł). Koszt odznaki w stopniu złotym z diamentem w roku 2021 wynosi 15 zł (+ koszt przesyłki pocztowej ok. 10 zł jeżeli format A4 koszt 15 zł).