z cyklu Góry dla Seniorów......... i nie tylko

W krainie Łemków i wież naftowych

8.06.2025

Zapraszamy na kolejną w tym roku wycieczkę, organizowaną w ramach cyklu „Góry dla seniorów i …. nie tylko”. Tym razem zabierzemy Was w Beskid Niski, w okolice Gorlic, do krainy Łemków i wież naftowych.

W programie wycieczki:
- Skansen Naftowy „Magdalena” w Gorlicach,
- Zagroda Maziarska w Łosiu,
- Cerkiew w Kwiatoniu,
- Wysowa Zdrój – w tym wędrówka piesza na Jawor (Świętą Górę Łemków) i spacer po uzdrowisku.

Zwiedzanie rozpoczniemy od Skansenu Przemysłu Naftowego „MAGDALENA”, który został utworzony w Gorlicach na terenie dawnej kopalni. Został on zaprojektowany w taki sposób, aby zapewnić jak najwierniejsze odtworzenie historii gorlickiego zagłębia przemysłu naftowego i zachowanie jego pamiątek. W skansenie zapoznamy się z dawnymi narzędziami i urządzeniami, którymi ponad 100 lat temu wydobywano z ziemi ropę naftową, a także z dawnej wieży wiertniczej zobaczymy piękną panoramę Beskidu Niskiego.

Potem udamy się do Łosia – wsi łemkowskiej, której mieszkańcy tradycyjnie zajmowali się dawniej wędrownym handlem mazią i smarami (używanymi głównie do smarowania osi drewnianych wozów). Zajęcie to do II wojny światowej było podstawowym źródłem zarobkowania większości mężczyzn – mieszkańców tej wsi. Przez dziesięciolecia, każdej wiosny, z Łosia wyjeżdżały specjalnie przystosowane wozy wypełnione mazią, smarami i olejami. Docierały one w głąb Polski, Rosji, na Litwę, Łotwę, Węgry, aż po daleki Siedmiogród. W Łosiu odwiedzimy muzeum Zagrodę Maziarską, w której zapoznamy się z tą dawną łemkowską profesją. Zespół muzealny tworzy tradycyjna zagroda łemkowska, a tematem wiodącym jego ekspozycji stałej jest właśnie maziarstwo. Cała zagroda jest przykładem łemkowskiej architektury Łosia końca XIX wieku. W jej skład wchodzi: chyża (chałupa) pochodząca z końca XIX. stulecia i towarzyszące jej budynki gospodarcze, tj. stodoła oraz spichlerz.

Kolejnym obiektem na trasie naszej wycieczki będzie dawna cerkiew grekokatolicka p.w. św. Paraskewii w Kwiatoniu, która obecnie pełniąca rolę kościoła pomocniczego rzymskokatolickiej parafii w Uściu Gorlickim. Ten obiekt, pochodzący z 2. połowy XVII w, jest klasycznym przykładem łemkowskiej architektury cerkiewnej, a ze względu na swoje proporcje uważany jest za jedną z najpiękniejszych cerkwi w Polsce. Zachowało się w niej kompletne oryginalne wyposażenie, łącznie z ikonostasem. Ten obiekt, leżący na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej, w roku 2013 został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO.

Eksplorację Łemkowszczyzny zakończymy w Wysowej-Zdroju, niedużej miejscowości łemkowskiej leżącej w samym sercu Beskidu Niskiego, w pobliżu granicy ze Słowacją. Początki Wysowej jako uzdrowiska sięgają jeszcze końca XVIII wieku. Choć to mała miejscowość, to jest w niej – jak przystało na prawdziwe uzdrowisko – piękny Park Zdrojowy ze stylową, drewnianą pijalnią wód mineralnych, a także starym Domem Zdrojowym z początku XX wieku. Świadectwem wcześniejszej historii Wysowej, jako dawnej łemkowskiej wioski, jest drewniana cerkiew świętego Michała Archanioła z 1779 roku, w której wnętrzu zachował się kompletny barokowy ikonostas. Dwugodzinna trasa piesza zaprowadzi nas szlakiem turystycznym z Wysowej-Zdroju do skrytej na zboczach góry Jawor kaplicy Pokrowy, czyli kaplicy Opieki Matki Boskiej, wystawionej w 1929 roku koło źródła Głębokiego Potoku. Dla Łemków Jawor to Święta Góra, miejsce objawień maryjnych.

PROGRAM

Niedziela, 8.06.2025

Wyjazd:  

7:00 – Bochnia - miejsce odjazdu - z przystanku: PLAC PUŁASKIEGO (koło Sądu) lokalizacja 

Brzesko - opcjonalnie - (proszę zgłaszać przy zapisie)

W programie wycieczki:

- Skansen Naftowy „Magdalena” w Gorlicach,
- Zagroda Maziarska w Łosiu,
- Cerkiew w Kwiatoniu,
- Wysowa Zdrój – w tym wędrówka piesza na Jawor (Świętą Górę Łemków) i spacer po uzdrowisku.

• – trasa łatwa
  - długość – ok. 5,8 km
  - czas przejścia: ok. 1,5 godzin
  - suma podejść: 184 m
  - punktów do GOT: 8

Powrót: około 20:00

Koszt uczestnictwa:

• - 70 zł